Friday, June 23, 2017

අලි කතාවේ සොදුරු තැන්




 පාර දිගේ නොයෙකුත් කලාංගයන්  සොයා යන මම අද කතා කරන්නේ තවත් අපූැරු කලාංගයක් පිළිබඳවයි. සිනමාව අද ද ජනප්‍රිය මාධ්‍යයක් බවට පත් වෙලා තියෙනවා. කොතරම් නව මාධ්‍ය බිහි වී තිබුණ ද තවමත් සිනමා ශාලාවට ගොස් සිනමාව  රසවිදින රසිකයන් බොහෝ ඉන්නවා. ඒ කලාලෝලීන් වෙනුවෙන් අද කතා කරන්නේ කුඩා දරුවන් අතර මේ දිනවල ජනප්‍රිය වුණු සිනමා පටයක් වන අලි  කතාව පිළිබඳවයි. කුඩා දරුවන් වෙනුවෙන් නිර්මාණය කර තිබුණ ද මෙය ලොකු කුඩා කා අතරත් ජනප්‍රිය වුණු සිනමා පටයක් බවට පත් වෙලා  තියෙනවා.

සිනමා පටයේ අධ්‍යයක්ෂණය මහාචාර්ය සුනිල් ආරියරතත්න මහතාය. නිෂ්පාදනය ගුණපාල රත්නසේකර මහතාය.

අලි පැටවෙකු සහ කුඩා දරුවෙකු වටා ගෙතෙන මේ අපූරු කතාව පරිසරය ආරක්ෂා කර ගන්නේ කොහොමද කියන් එක හරි අපූරුවට නිරූපණය කරනවා. කතාව කෙටියෙන් කියනනවා නම්,
 

එකමත් එක කාලකෙ අපේ රටේ එකමත් එක රජ කෙනෙක් රාජ්‍ය කලා. රටවැසියන් සතුටින් ජීවත් වුවත් රජුත් බිසවත් නිතර සිටියේ ශෝකයෙන්, ඊට හේතුව ඔවුන්ට දරුවන් නැති වීමයි. අනාගතයෙහි රාජ්‍ය පැවරීමට ඔටුන්න හිමි කුමාරයෙකු නැති වීම.

මේ අතර රට වැසියෝ රජුගේ සහ බිසවගේ පස් වැනි විවාහ සංවත්සරය මහ ඉහලින් සමරන්ට සූදානම් වුණා. නැටුම් ගැයුම්වලට ප්‍රසිද්ධියට පත්ව සිටි කින්නර කුරුවේ නැටුම් කණ්ඩායම ගෙන්වීටත් කටයුතු සම්පාදනය කර තිබුණා. මෙම නැටුම් කණ්ඩායම මහ වනය මැදින් යද්දී ඔවුන්ගේ නඬේ ගුරා බීමත් ව විප්‍රකාර කරන්ට වීම නිසා කුපිත වූ වන අලි ඔවුන්ට පහර දුන්නා. සියල්ලෝ හිස් ලූ ලූ අත දුවන්ට වුණා. කූඩයක බහා සිටි සිය දරුවා සියතට ගන්න ගිය මවක් ද දිව යන පිරිසට මැදි ව ක්ලාන්ත ව අද වැටුණා. 


ප්‍රහාරය සඳහා පැමිණි වන අලි යලි වනය තුලට යන අතර කූඩයේ හුන් දරුවා හඩන්නට වුණා. ඇත් පෙලේ හුන් ගැබ්බර ඇතින්නියකට ඒ ලදරුවා කෙරෙහි සෙනෙහසක් හට ගත්තා. ඇතින්න දරුවා සහිත කූඩය පිට මත තබාගෙන වනයට ඇදුණා.
 

ඒ වන පෙදෙසේ තවුසෙක් සහ වැදි පවුලක් ද වාසය කලා. තවුසාගේ ආශිර්වාදය මැද වනයට ගෙන ආ ලදරුවා වැඩෙද්දී ගැබ්බර ඇතින්නට ද පැටවෙක් ලැබුණා. එතැන් පටන් අලි පැටියාත් කොලු පැටියාත් යාළුවන් වුණා. 

තවුසා අලි පැටියාට රාජු කියාත්, කොලු පැටියාට භාණු කියාත් නම තැබුවා. මේ අතර දරුවෙක් නැති කනස්සල්ලෙන් පෙලෙන බිසව රාජ මාලිගය හැර යන්ට සූදානම් වුණා. එවිට හදාවඩා ගැනීම සඳහා දරුවෙකු සොයා ගැනීම හෝ උත්සාහ කල යුතු බවට ඇමතිවරු උපදෙස් දුන්නා. දරුවෙකු ලබා ගැනීමේ අවසාන උත්සාහය විදියට කාන්තාවන්ට දරුඵල ලබා දෙන අලිමංදාව කෝවිලට ගොස් බාරයක් වීමට රජ බිසව තීරණය කලා. දාසියන් සමඟ වන මැද පිහිටි කෝවිලට ගිය බිසවට අලි පැටවා සමඟ ගංගාවක දිය නාමින් සිටින භානු ගැන දාරක ස්නේහහයක් හට ගත්තා. එහෙත් ක්ෂණයකින් ඔවුන් වනය මැද අතුරුදහන් වුණා.

 බිසව පෙරලා ඇවිත් භානුව සොයා දෙන ලෙස ඉල්ලා මාලිගාවව දෙවනත් කලා. රජතුමා භානු සොයා ගැනීමට උදව් ඉල්ලා සිටියේ වැදි පිරිසගෙන්. වැදි පිරිස සහ රාජ පුරුෂයෙන්ගේ කුමන්ත්‍රණය ඇස ගැටෙන තවුසා ඔවුන්ගෙන් කොලු පැටියාත් අලි පැටියාත් ගලවා ගැනීමට උත්සාහයක යෙදුණා. ඒත් භානු වැද්දන්ගේ දැලට අසු වුණා. භානු රාජුගෙන් වෙන් වුණා. භානුටත් රාජුටත් වැද්දන් කල විනාශය ගැන වන අලි කුපිත වුණා.
 

මේ වගේ හරි අපූරුවට ගලා යන අලි කතාව අවසන් වනනේ කැලෑ සතා හෙවත් භානු නම් දරුවා රජ මැදුරට ගෙන ගොස්ය.


රවීන්ද්‍ර රන්දෙනිය
රොඞ්නි වර්ණකුලසූරිය

දුලීකා මාරපන
ධනංජය සිරිවර්ධන
තාරුකා වන්නි ආරච්චි
ගිරිරාජ් කෞෂල්‍ය
කුමාර තිරිමාදුර


සරත් කොතලාවල
විල්සන් ගුණරත්න
දීපානි සිල්වා යන අති දක්ෂ රංගන ශිල්පීන්ගේ දායකත්වයෙන් මෙම සිනමා  පටය පන ලබා ගෙන තියෙනවා.

ළමා චරිත සඳහා රංගනය
යෙහානි හන්සිකා
කෞෂල්‍ය ප්‍රනාන්දු යන කුඩා දරුවන් දෙදෙනා  නිරූපණය කරනවා.
මීට අමතරව රාජු නම් පුංචි අලි පැටවෙක් ද මෙහි රංගනය සඳහා එක් වී තිබෙනවා.



දරු ස්නේහයෙන් පිරි බිසව  දරුවා ගෙනවිත් රජ මාළිගය තුළ රදවා තබා ගැනීමට උත්සාහ කළද දරුවා කැමති වූයේ තමන් කුඩා කළ සිට හැදුණු වැඩුණු පරිසරයේ ජීවත් වීමටය. මෙහිදී අලියා නම් වූ සතා පිළිබඳ බොහෝ කතා ගෙන එයි. රජු මාළිගයේ පවා අලින්ගේ පිළිම නෙලා තිබේ. ඔහු බිසවට කියා සිටියේ තමාට බුදු දහම කියා දුන් භික්ෂූන් වහන්සේලා හස්තීන් වර්ග 4ක් පිළිබඳ කියා දුන් බවයි.
 

මෙවැනි සුන්දර කතාංගයන් මනාවට ගොනු කිරීමට සමත් වී තිබෙනවා.කුඩා දරුවන්ට බොහෝ කාලෙකින් රස විදිය හැකි අපූරු නිර්මාණයකි.
       නොදුටු ලෝකය

නේක විසිතුරු රටා විනිවිද
ගුවන් ගැඹයම නීල පැහැයලු
පොළෝ තලයේ කුසුඹ පමණකි
නැහැ දුටුවේ කිසිදු පැහැයක්
 
   සත්ත්‍ව ලෝකය මිනිස් ලෝකය
   කියා වෙන් කළ මුළු සමාජය
   පක්ෂ භේදලු පාට භේදලු
   නැහැ දුටුවෙහි එහි කිසිදු හරයක්

පාට ලෝකයේ රූ රටාවන්
දැකිය නොහැකි වූ දෙනෙත් යුවලක්
උරුම වූ දා අවිඳු අඳුරක්
නැහැ දුටුවෙහි එහි එළිය කවදත්
  
   උපන් දා සිට අඳුරු ලෝකයේ
   පාට කිසිවක් එහි නොවූයේ
   බැලු බැලූ තැන කාල වර්ණය
   මෙයද ලෝකයේ පැහැය වූයේ...

  


Tuesday, June 20, 2017

කලාවට හිතැති කලාකරුවන්ට භරත නාට්‍යයම්

පාර දිගේ යන ගමනේ අද අපි කතා කරන්නේ කලාවට හිතැති කෙනෙකුගේ නෙතට ප්‍රිය වුණු තවත් අපූරු කලාංගයක් ගැනය. 

නර්තන ශිල්පියා වනාහී දේශීය මෙන්ම විදේශීය කලාංගයන් ද ප්‍රිය කරන්නෙකි. ඒ නිසාම  විදේශීය නර්තනාංගයන් ගැන දැන සිටීම ඉතා වැදගත්ය. උඩරට, පහතරට හා සබරගමු ලෙස දේශීය නර්තනය වර්ග වන විට විදේශීය නර්තනයටද එකී වර්ගීකරණය බලපාන්නේය.

කථක්, කතකලි, මනිපුරි වැනි නර්තනාංග අතර භාරතීය නර්තන සම්ප්‍රධායක් වන භරත නාට්‍යයම් ඉතා වැදගත්ය. දක්ෂිණ භාරතයේ නිරිතදිග ප්‍රදේශය වශයෙන් හැඳින්වෙන තාන්ජෝරය කේන්ද්‍ර කරගෙන භරත නාට්‍යයම් උපත ලබනවා. භරත නාට්‍යයම් තාන්ජෝරයට පැමිණ ඇත්තේ ආන්ද්‍රා දේශයෙනි. මෙහි මූලාරම්භය තරමක් වෙනස් ලක්ෂණ සහිතව ව්‍යාප්ත වන්නට ඇත. එනම් මුල්  කාලයේ දී දේවාලවල දේවදාසීන් විසින් මෙම නැටුම් ඉදිරිපත් කර තිබේ. ඒ නිසාම මෙම නර්තනාංග දාසි ආට්ටම්  ලෙස  හඳුන්වලා තියෙනවා. පසු කාලීනව පණ්දනලූර් පෙළපතේ මීනාක්ෂි සුන්දර  පිල්ලේ විසින් මෙයට භරත නාට්‍යයම් යන නාමය එක්කර තිබේ. මෙය ස්ත්‍රීන් වෙනුවෙන්ම වෙන් වුණු නර්තනාංගයක් වීම විශේෂත්වයකි.

 භරත නාට්‍යයම් විශේෂයෙන් දේවස්ථානයට අයිති නාට්‍ය ක්‍රමයක් වන බැවින් ඒ නාට්‍ය ක්‍රමයෙන් ප්‍රකාශ වන්නේ රාමායනය, මහාභාරතය යන මහා කාව්‍යයන්ගේ දක්නට ලැබෙන කතා ප්‍රවෘත්ති හා ඒ වීරකාව්‍යයන්ගේ නිරූපිත චරිතයන් හා සිදුවීම්ය.
භරත නාට්‍යයම් පිළිබඳ කතා කිරීමේ දී එය කොටස් වශයෙන් බෙදා ගැනීම වැදගත් වන්නේය.

නෘත
නෘත්‍ය
නාට්‍ය

එම කොටස් ලෙස වර්ග කර දැකිවිය හැකිය.

ඕනෑම කලාවක් ජනප්‍රිය තලයට නොඒසේනම් එය විශ්වීය තලයට ගෙන ඒමට නම් ඒ හා සම්බන්ධ විශිෂ්ට නිර්මාණකරුවන් බිහි විය යුතුය. භරත නාට්‍යයම් කලාවටත් එලෙස පුරෝගාමී මෙහෙවරක් ඉටු කළ කලාකරුවන්  පිරිසක් ඉන්නවා.

ඒ අතර චින්නයියා, පොන්නයියා, ශිවනාදන් හා වඩිවේ`ඵ යන සිව් දෙනා ප්‍රධාන කොට සලකනවා. මොවුන් තාන්ජෝරයේ පන්දනලූර් පෙලපතේ දක්ෂතම ගුරුවරුන් ලෙස ද සැලකෙනවා. පසු කාලීනව මෙම නර්තනාංගය පෝෂණය කරමින් දක්ෂ නර්තන ශිල්පීන් මෙන්ම එය ඉදිරියට ගෙන යාමට දක්ෂ ගුරුවරුන් ද බිහි වුණා. බාල සරස්වති, ශ්‍රී මීනාක්ෂි සුන්දර පිල්ලේ, අමලා දේවි වැනි අය ඒ අතර වෙනවා.
භරත නාට්‍යම් උගන්වන ගුරුවරයාට විශේෂිත නාමයක් භාවිතා කරනවා. 

ඒ වගේම නර්තන සම්ප්‍රධාය ,වාද්‍ය  භාණ්ඩ මෙන්ම සංගීතයේ ද යම් යම් විවිධතා දැකිය හැකිය.මේ සඳහා යොදාගනු ලබන්නේ දකුණු ඉන්දියානු සුප්‍රකට සංගීත සම්ප්‍රධායක් වන කර්ණාට සම්ප්‍රධායයි. භරත නාට්‍යයම් සඳහා මෘදංගය, වීණා, බටනලා, තාලම්පට හා තාන්ජුරා ආදි වාද්‍ය භාණ්ඩයන්ගේ සහය ද ලබා ගන්නවා. මෙහි විශේෂත්වයක් වන්නේ තාලම්පට වාදනය කරනු ලබන්නේ නට්ටුවනාර් නොහොත් ගුරුවරයා විසින් වීමයි. මෙහි ගායනා කරනු ලබන ගීත තෙළිගු හා සංස්කෘත භාෂාවෙන් ප්‍රබන්ධ වී තිබේ.  ප්‍රධාන වාද්‍ය භාණ්ඩය ලෙස යොදා ගනු  ලබන්නේ මෘදංගයයි.

භරත නර්තන ශිල්පිනියක් සැබවින්ම අලංකාර රංග වස්ත්‍රාභරණයෙන් සැරසීමට අමතක නොකරයි. හිසට, නාසයට, කනට වෙන වෙනම ආභරණ පළදින ශිල්පිනිය උඩරට ,පහතරට ආදි දේශිය නර්තන ශිල්පිනියකගේ බාහිර පෙනුමට තරමක් වෙනස්ය.

හිසට පලදින ආභරණ ලෙස,
රාකඩි මාලෙයි
උච්චි පටිටම්
නේත්‍රා පට්ටම්
සූරිය පිරෙයි
චන්ද්‍ර පිරෙයි
නාසයට,
මුක්කුත්ති
බිලාක්ක

කනට,
තෝඩු
ජිමිකි
මාට්ටල්

ගෙලට,
අට්ටයල්
මාංග මාලෙයි
කාසි මාලෙයි
පදක්කම්

උරභාහුවට - වංගි
ඉනට - ඕට්ටියානම්
කකුලට - සලංගෙයි
කොණ්ඩයේ අග පළදනාව - කුංජම්

භරත නාට්‍යයම්වල දී රංග වස්ත්‍රාභරණවලට විශේෂ තැනක් හිමිවෙයි. වේෂ නිරූපනය  හැදින්වෙන්නේ උප්පනයි නමිනි. භරත නාට්‍යයම් නර්තනය අංග 7ක එකතුවක් ලෙස සලකනවා.
අලාරිප්පු
ජතිස්වරම්
ශබ්දම්
වර්ණම්
පදම්
තිල්ලානා
ශ්ලෝකම්

ගායනය, වාදනය  හා නර්තනය මනා ලෙස සුසංයෝග වූවක් ලෙස භරත නාට්‍යයම් භාරත දේශයේ ප්‍රසිද්ධියක් උසුලයි.

Tuesday, June 13, 2017

ධර්ම චක්‍රය


 Image result for dharmachakra
  

ඕනෑම පුද්ගලයෙකුට ආගමක් උපතින්නම හිමිවෙනවා. සමහරු පසු කාලීනව තම ආගම වෙනස් කර ගන්නවා. ඇතැමෙක්ට මෙය උප්පැන්න සහතිකයට පමණක් සීමා වූවකි. මේ කොහෙමෙ උනත් මෙලොව එළිය දුටු බොහෝ දෙනා කුමන හෝ ආගමක කොටස්කරුවක් බවට පත් වෙයි. අප රටේ බොහෝ දෙනෙකු අදහන ආගමක් ලෙස සැලකෙන්නේ බුද්ධාගමයි. බුදුන් වහන්සේගේ අනුගාමිකයන් වශයෙන් උන්වහන්සේගේ ධර්ම මාර්ගය සොයා යන්නෙමු. බුදුන් වහන්සේ වෙනුවට වන්දනාමාන කළ හැකි ආගමික වස්තූන් අතර බෝධීන් වහන්සේ, බදු පිළිම වහන්සේ, මෙන්ම ධර්ම චක්‍රය ද බෞද්ධයන් අතර වන්දනාවට ලක්ව තිබෙනවා. ඒ නිසාම ඒ පිළිබඳව අද කතා කරන්න හිතුවා.
 
 පන්සල් භූමියේ දී අපට මෙම ධර්ම චක්‍රය දැක ගත හැකිය. ඒ වගේම වෙසක් පත්වල, වැනි නිර්මාණවල පවා අද වනවිට ධර්ම චක්‍රය යොදා ගනු ලබයි. අප උත්පත්තිය ඉදන්ම මරණය දක්වා වූ ජීවන ගමන් මඟ එයින් නිරූපණය වන බව මගේ අදහසයි, නමුදු මේ සඳහා විවධ අදහස් ඉදිරිපත් වී තිබෙයි. ඉන්දියවේ ජාතික ධජයට පවා ධර්ම චක්‍රය යොදා ගෙන තිබෙයි . වර්තමානය වනවිට යම් වෙනස්කමක් දැක්වුවද එහි අර්ථාන්විත බවක් පවතියි.
 
මුල් කාලීනව ධර්ම චක්‍රය නිම වී තිබෙන්නේ ගරාදි 24 ක එකතුවකිනි. 


 Image result for dharmachakra
 මෙය හිතුමතේ නිරිමණය කරන ලද්දක් නොවෙයි. ඊට යම්කිසි අර්ථයක් එක් කර තිබෙනවා. මෙකී ගරාදිවලින් නිරූපණය වන්නේ බුදුන් වහන්සේ විසින් දේශිත සද්ධර්මය බව විදිවත් අදහසයි. බුදුන් වහන්සේ විසින් දේශිත ධර්මයේ මූලික ඉගැන්වීමක් ලෙස චතුරාර්ය සත්‍යය සැලකෙයි. එනම්
 
දුක්ඛ ආර්ය සත්‍යය
 
දුක්ඛ සමුදය ආර්ය සත්‍යය
 
දුක්ඛ නිරෝධාර්ය සත්‍යය
 
දුක්ඛ නිරෝධගාමීණි පටිපදා ආර්ය සත්‍යය යන උතුම් සත්‍යය 4යි.
 
දුක්ඛාර්ය සත්‍යයෙන් විස්තර කරන්නේ ජාති ,ජරා,ව්‍යාධි..... ආදි දුක් 12ක් පිළිබඳවයි.
 
දෙවැන්නෙන් කියවෙන්නනේ දුක ඇති වීමට හේතුව පිළිබඳවයි. ඊට හේතු 3ක් මුල් වන බව ධර්මයේ සඳහන් වෙයි. එනම් කාම තණ්හා, භව තණ්හා හා විභව තණ්හාවයි. තණ්හාව නම් ආශාවයි. මිනිසා උත්පත්තියේ සිට මරණය තෙක් විවිධ ආශාවන් පොදි බදිනවා. නිමක් නොමැති ඒ ආහාවන් පිළිබඳ එහිදී විස්තර කරනවා.
තුන්වැන්න නම් දුක නැති කිරීම පිළිබඳවයි.
 
සිවිවැන්නෙන් ඊට අවශ්‍ය මාර්ගය පිළිබඳ විස්තර කෙරේ. එනම් අරි අට මඟ හෙවත් ආර්ය අෂ්ටාංගික මාර්ගයයි. සම්මා දිට්ධි, සම්මා සංකප්ප, සම්මා වාචා, සම්මා කම්මන්ත, සම්මා ආජීව, සම්මා වායාම, සම්මා සති හා සම්මා සමාධිය එම කරුණු 8යි.
 
මේ අනුව සියලු ධර්මස්කන්ධය ගරාදි 24න් නිරූපණය කරයි. මුල් කාලීනව ධර්ම චක්‍රය නිරූපණය කර තිබෙන්නේ ඒ ආකාරයෙනි.
එමෙන්ම ධරම චක්‍රය පිළිබඳ අදහස ඈත ඉතිහාසය දක්වා දිවයයි. තිස් පස් වැනි වියේදී බුදුන් වහන්සේ අවබෝධ කරගත් ධර්මය ප්‍රථම වරට දේශනා කිරීම යන ගමන් මඟ අතරතුර උන්වහන්සේට උපක ආජිවකයා ම්ණ ගැස්ණ් සේක. ඔහු විසින් බුදුන් වහන්සේගෙන් අසන ලද ප්‍රශ්නයන්ට පිළිතුරු මෙසේ ඉදිරපත් කරන ලදි’
 
“ධම්ම චක්කං පවත්තේතුං ගච්ඡාමි කාසිනං පුරං”
 
“ධර්ම චක්‍රය පරිවර්තනය සඳහා කාසි පුරයට යන්නෙමි”
 
පස්වග තවුසන්ට දේශනා කරන ලද එකී ධම්ම චක්ක පවත්තන සූත්‍රයේ බුදුන් වහනසේගේ අසූ හාරදහසක් වූ ධර්මස්කන්ධය ගැබ්බ තිබෙයි. ධම්ම් චක්‍ර යන්නෙන් ධර්ම චක්‍ර යන්න බිදී ආ බව සඳහන් වෙනවා.